Ngày 23 tháng 7 năm 2009, Zelaya nói rằng ông sẽ đến biên giới phía Bắc của Nicaragua và sẽ vượt biên giới tiến vào lãnh thổ Honduras ngày sau đó, sau khi các cuộc thương thảo với trung gian quốc tế đã không đạt kết quả nào. Zelaya nói rằng những cuộc thương thảo có sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ và do Tổng thống Costa Rica Oscar Arias làm trung gian đã thất bại vì "thành phần lãnh đạo cuộc đảo chánh hoàn toàn từ khước việc để tôi trở lại cầm quyền."[4][5][6]

"Tôi sẽ trở về không võ khí, trong sự hòa hoãn, để Honduras có thể có được hòa bình và yên ổn," Zelaya nói trong cuộc họp báo vào chiều ngày 22 tháng 7 tại thủ đô Nicaragua, Managua. "Vợ và các con tôi sẽ đi cùng với tôi và quân đội Honduras phải chịu trách nhiệm về bất cứ điều gì xảy ra cho chúng tôi."

Quân đội Honduras đã ngăn chặn nỗ lực trở về lần đầu tiên của Zelaya ngày 5 tháng 7 bằng cách đậu xe trên phi đạo ở thủ đô Tegucigalpa. Chuyến bay này đã gây ra sự đụng độ giữa những người ủng hộ Zelaya và lực lượng an ninh ở phi trường, khiến ít nhất một người thiệt mạng. Tại Costa Rica, các cuộc thương thảo nhằm giải quyết tình hình ở Honduras đã đi vào bế tắc khi phía chính phủ lâm thời do ông Roberto Micheletti lãnh đạo nói sẽ bác bỏ đề nghị sau cùng của ông Arias. Arias đưa ra chương trình 11 điểm theo đó Zelaya sẽ trở lại nắm quyền trong hai ngày tới và ân xá cho những người đã tổ chức đảo chính ông.[7][8]

Arias nói kế hoạch này là nỗ lực sau cùng của ông nhằm trung gian hòa giải hai bên, Zelaya và chính phủ lâm thời nên nhờ Tổ chức Các Quốc gia châu Mỹ kiếm một người trung gian khác nếu họ không chịu ký vào thỏa thuận ông đề nghị. Arias cảnh cáo cả hai bên rằng không còn nhiều thời giờ cho một giải pháp hòa bình và kêu gọi họ hãy tạo ra một tiền lệ bằng cách trở thành quốc gia đầu tiên trong lịch sử cận đại hủy bỏ kết quả một cuộc đảo chính qua thương thảo.[8]